* 30 di desèmber – 5 di yanüari
1 Kron. 16:7; Neh. 12:8; Salmo 25:1–5; Salmo. 33:1–3; Rom. 8:26, 27; Salmo 82:8; Salmo 121:7.
“Esakinan ta Mi palabranan ku Mi a papia ku boso mientras ku Mi tabata serka boso ainda, ku tur kos ku ta pará skirbí tokante di Mi den e Lei di Moisés i e Profetanan i e Salmonan mester wòrdu kumplí." E ora ei El a habri nan huisio pa nan komprendé e Skrituranan” (Lukas 24:44,45, NKJV).
E Salmonan tabata un buki di orashon i himnario pa tantu hudiunan komo kristiannan a lo largu di siglonan. I aunke e Salmonan ta prinsipalmente e propio palabranan di e salmista dirigí na Dios, e Salmonan no a originá ku mortalnan sino ku Dios, kende a inspirá nan pensamentunan.
En bèrdat, Dios a inspirá nan pa skirbi loke nan a skirbi, motibu pa kua, manera den henter Skritura (2 Pe. 1:21), den e Salmonan Dios ta papia na nos a traves di Su sirbidónan i pa medio di Su Spiritu. Hesus, e apòstelnan, i e eskritornan di Tèstamènt Nobo a sita e Salmonan i a referí na nan komo Skritura (Marko 12:10; Juan 10:34,35; Juan 13:18). Nan ta mes sigur e Palabra di Dios manera e bukinan di Génesis i Romanonan ta.
Diferente outornan di Israel antiguo a skirbi e Salmonan den poesia hebreo, i asina e Salmonan ta reflehá nan mundu partikular, maske kon universal nan mensahenan ta. Aseptá e Salmonan komo e Palabra di Dios i pone hopi atenshon na e karakterístikanan poétiko di e Salmonan, komo tambe nan kontekstonan históriko, teológiko, i litúrgiko, ta fundamental pa komprendé nan mensahenan, ku ta alkansá a traves di míles di añanan te na nos tempu awe.
* Studia e lès di e siman akí pa prepará pa Sabat, 6 di yanüari.
31 di desèmber
Lesa 1 Krónikanan 16:7, Nehemias 12:8, Salmo 18:1, Salmo 30:1, Salmo 92:1, Salmo 95:2, Salmo 105:2, Kolosensenan 3:16, i Santiago 5:13. Kua tabata e okashonnan ku a duna motibu pa skirbimentu di algun salmo? Ki ora e pueblo di Dios tabata usa e Salmonan?
A komponé e Salmonan pa uso den adorashon privá i komunitario. Tabata kanta nan komo himno den adorashon di tèmpel, manera sugirí pa e anotashonnan musikal ku ta menshoná instrumèntnan (Salmo 61:1), melodianan (Salmo 9:1) i lidernan musikal (Salmo 8:1).
Den e Beibel hebreo, título di e Buki di Salmonan, tehilim, “alabansanan”, ta reflehá su propósito prinsipal, es desir, alabansa di Dios. E título na papiamentu Buki di Salmonan ta derivá for di e griego psalmoi, hañá den e Septuaginta, un tradukshon griego tempran (siglo II i III P.K.) di e Beibel hebreo.
E Salmonan tabata un parti indispensabel di adorashon di Israel. Por ehèmpel, tabata usa nan den dedikashonnan di tèmpel, fiestanan religioso, proseshonnan, i durante e instalashon di e arka di aliansa na Herusalèm.
Segun tradishon tabata kanta “e Kantikanan di Asenshonnan” (Salmo 120−134), tambe konosí komo e kantikanan di peregrinashon, durante e peregrinashon pa Herusalèm na e tres fiestanan anual prinsipal (Eks. 23:14–17). Tabata kanta e “Hallel Egipsio” [Hallel = Alaba YAHWEH!] (Salmonan 113−118) i e “Gran Hallel” (Salmo 136) na e tres fiestanan anual prinsipal, inkluyendo e fiestanan di Luna Nobo i dedikashon di e tèmpel. E Hallel Egipsio tabata risibí un lugá signifikante den e seremonia di Pasku. Tabata kanta Salmo 113 i 114 na kuminsamentu di e sena di Pasku, i Salmonan 115−118 na final (Mat. 26:30). Tabata inkorporá e “Hallel Diario” (Salmonan 145−150) den e orashonnan diario den e sirbishinan di mainta di sinagoga.
E Salmonan no solamente tabata kompañá e adorashon di e pueblo, sino nan tabata instruí nan tambe riba kon nan mester adorá Dios den e santuario. Hesus a resa ku e palabranan di Salmo 22 (Mat. 27:46). E Salmonan a haña un lugá signifikante den bida di e iglesia primitivo, tambe (Kol. 3:16, Efe. 5:19).
Aunke nos, naturalmente, no ta adorá Dios den un santuario terenal manera e tèmpel, kon nos por usa e Salmonan den nos propio adorashon, sea den un ambiente privá òf korporativo?
1e di yanüari
Rei David, ken su nòmber ta aparesé den e títulonan di mayoria Salmo, tabata aktivo den organisá e liturgia den adorashon di Israel. Nan ta yam’é “e salmista dushi di Israel” (2 Sam. 23:1). Tèstamènt Nobo ta duna testimonio di David su outoria di vários Salmo (Mat. 22:43–45; Echonan 2:25–29,34,35; Echonan 4:25; Rom. 4:6–8). E músikonan di tèmpel, ku tabata tambe levita, a komponé numeroso Salmo: por ehèmpel, Salmo 50 i Salmonan 73−83 pa Asaf; Salmo 42, Salmonan 44−47, Salmo 49, Salmo 84, Salmo 85, i Salmo 88 pa e yu hòmbernan di Korag; Salmo 88 pa Heman, e ezrahita; i Salmo 89 pa Etan, e ezrahita. Mas ayá di nan, Salomon (Salmo 72, Salmo 127) i Moises (Salmo 90) tabata outor di algun salmo.
Lesa Salmo 25:1–5; Salmo 42:1; Salmo 75:1; Salmo 77:1; Salmo 84:1,2; Salmo 88:1–3; i Salmo 89:1. Kiko e Salmonan akí ta revelá tokante e eksperensianan ku nan outornan tabata pasa aden?
Spiritu Santu a inspirá e salmistanan i a usa nan talentonan den servisio di Dios i na nan komunidat di fe. E salmistanan tabata hendenan di deboshon genuino i fe profundo i sinembargo suseptibel na desanimashon i tentashonnan, manera restu di nos. Aunke nan ta skirbí hopi tempu pasá, e Salmonan ta reflehá siguramente algu di loke nos ta eksperensiá awe.
“Laga mi orashon yega Bo dilanti; inkliná Bo orea na mi sklamashon! Pasobra mi alma tabata yen di angustia, i mi bida a yega serka di Seol” (Salmo 88:2,3). Esaki ta un sklamashon di e alma di siglo bintiun, mes tantu ku e tabata di un hende 3.000 aña pasá.
Algun salmo ta menshoná difikultatnan; algun ta enfoká riba gosonan. E salmistanan tabata sklama na Dios pa salba nan, i a eksperensiá Su fabor inmeresí. Nan tabata glorifiká Dios pa Su fieldat i amor, i nan a hura nan deboshon inkansabel na djE. E Salmonan ta, pues, testimonionan di redenshon divino i señalnan di Dios su grasia i speransa. E Salmonan ta transmití un promesa divino na tur ku brasa, pa medio di fe, Dios su donnan di pordon i di un bida nobo. Sinembargo, na mes momento, nan no ta trata na tapa, skonde, òf bagatelisá e difikultatnan i sufrimentu ku ta prevalesé den un mundu kaí.
Kon nos por saka speransa i konsuelo sabiendo ku asta hendenan fiel, manera e salmistanan, tabata lucha ku algun di e mesun kosnan ku nos ta lucha?
2 di yanüari
Lesa Salmo 3, Salmo 33:1–3, i Salmo 109:6–15. Kua diferente fasetanan di eksperensia humano e Salmonan akí ta transmití?
E Salmonan ta hasi e komunidat kreyente konsiente di e eskala kompletu di eksperensia humano, i nan ta demostrá ku kreyentenan por adorá Dios den tur temporada den bida. Den nan nos ta mira lo siguiente:
E poesia di e Salmonan ta demostrá poder distintivo pa kapta atenshon di lesadónan. Aunke algun di e rekursonan poétiko akí a bai pèrdí den tradukshon, ainda nos por, den nos idioma nativo, apresiá hopi di nan.
Finalmente, e palabra “selah” ta indiká un interludio, sea pa un yamada pa tuma pousa i reflekshoná riba e mensahe di un sekshon partikular di e salmo òf un kambio di kompañamentu musikal (Salmo 61:4).
3 di yanüari
Lesa 2 Samuel 23:1, 2 i Romanonan 8:26, 27. Kiko e tekstonan akí ta siña nos tokante orashon?
E Salmonan ta orashonnan i alabansanan inspirá di Israel, pues den e Salmonan e bos ta esun di Dios mesklá ku esun di Su pueblo. E Salmonan ta asumí e dinámika di interakshonnan bibu ku Dios.
E salmistanan ta dirigí nan mes personalmente na Dios komo “mi Dios”, “o Señor”, i “mi Rei” (Salmo 5:2, Salmo 84:3). E salmistanan hopi bia ta implorá Dios pa “skucha” (Salmo 5:1), “tende mi orashon” (Salmo 39:12), “mira” (Salmo 25:18), “kontestá mi” (Salmo 102:2), i “reskatá mi” (Salmo 6:4). Esakinan ta klaramente e ekspreshonnan di un hende ku ta resando na Dios.
E beyesa remarkabel i atrakshon di e Salmonan komo orashonnan i alabansanan ta sinta den e echo ku e Salmonan ta e Palabra di Dios den forma di e orashonnan piadoso i alabansanan di kreyentenan. E Salmonan, por lo tantu, ta proveé e yunan di Dios ku momentonan di intimidat, manera deskribí den Romanonan 8:26, 27: “I di e mesun manera e Spiritu tambe ta bin na yudansa di nos debilidat; pasobra nos no sa kon pa hasi orashon manera mester, ma e Spiritu mes ta intersedé pa nos ku kehamentu ku no por wòrdu ekspresá, i Esun ku ta skudriñá e kurasonnan konosé e mente di e Spiritu, pasobra E ta intersedé pa e santunan konforme e boluntat di Dios”.
Hesus tambe a sita for di e Salmonan, manera den Lukas 20:42, 43, ora El a sita
direktamente for di Salmonan 110:1
“Pasobra David mes ta bisa den e buki di
Salmonan:
‘Señor a bisa mi Señor:
Sinta na Mi man drechi,
te ora Mi hasi bo
enemigunan un banki pa bo pianan’ ”.
Aunke algun Salmo a surgi di, òf ta referí na, eventonan históriko spesífiko i eksperensianan di e salmistanan mes, komo tambe eksperensianan di Israel komo un nashon, e profundidat spiritual di e Salmonan ta papia na un variedat di situashonnan di bida i ta krusa tur límitenan kultural, religioso, étniko, i di género. Den otro palabranan, segun ku bo ta lesa e Salmonan, lo bo haña nan ta ekspresá speransa, alabansa, miedu, rabia, tristesa, i fèrdrit, kosnan ku hendenan tur kaminda, den tur époka, no importá nan sirkunstansianan, ta enfrentá. Nan ta papia na nos tur, den e lenguahe di nos propio eksperensianan.
Kiko Hesus su uso di e Salmonan mester bisa nos tokante e importansia ku nan lo por hunga den nos propio eksperensia di fe?
4 di yanüari
Lesa Salmo 16:8; Salmo 44:8; Salmo 46:1; Salmo 47:1, 7; Salmo 57:2; Salmo 62:8; Salmo 82:8; i Salmo 121:7. Kua lugá Dios ta okupá den bida di e salmista?
E mundu di e Salmonan ta totalmente sentrá riba Dios; e ta trata na someté, den orashon i alabansa, tur eksperensia di bida na Dios. Dios ta e Kreador soberano, e Rei i Hues di henter tera. E ta proveé tur kos pa Su yunan. P’esei, mester konfi’E semper. Asta e enemigunan di e pueblo di Dios ta puntra: “ “Unda bo Dios ta?” ” ora parse ku Dios su pueblo ta fayando (Salmo 42:10). Meskos ku Señor ta e Dios semper presente i infalibel di Su pueblo, asina Dios su pueblo tin Dios semper nan dilanti. Finalmente, e Salmonan ta visualisá e tempu ora tur e pueblonan i henter kreashon lo adorá Dios (Salmo 47:1, Salmo 64:9).
E lugá sentral di Dios den bida ta produsí e lugá sentral di adorashon. E adorashon den kua e Salmonan a biba tabata fundamentalmente diferente for di adorashon manera hopi hende ta komprendé awe, pasobra adorashon den kultura bíbliko tabata e sentro natural i indiskutibel di henter e bida komunitario. P’esei, tabata ekspresá tur kos ku a sosodé, tantu e bon komo e malu, den bida di e pueblo di Dios, inevitablemente den adorashon. Dios ta skucha e salmista, unda ku e por ta, i ta respond’é den Su tempu perfekto (Salmo 3:4, Salmo 18:6, Salmo 20:6).
E salmista ta konsiente ku Dios su lugá di biba ta den shelu, pero na mes momento, Dios ta biba na Sion, den e santuario meimei di Su pueblo. Dios ta na mes momento leu i serka, tur kaminda, i den Su tèmpel (Salmo 11:4), skondí (Salmo 10:1) i revelá (Salmo 41:12). Den e Salmonan ta trese e karakterístikanan di Dios, aparentemente mutuamente eksklusivo, huntu. E salmistanan a komprendé ku proksimidat i distansia tabata inseparabel denter di e berdadero ser di Dios (Salmo 24:7–10). E salmistanan a komprendé e dinámiko di e tenshon spiritual akí. Nan konsiensia di Dios su bondat i presensia, meimei di loke sea nan tabata eksperensiando, ta loke ta fortifiká nan speransa miéntras nan ta warda riba Dios pa intervení, kon i ki ora ku E skohe pa hasi esei.
Kon e Salmonan por yuda nos komprendé ku nos no por limitá Dios na sierto aspektonan di nos eksistensia so? Kiko lo por ta partinan di bo bida den kua bo ta tratando di tene Señor riba un distansia?
5 di yanüari
Lesa Ellen G. White, “The Temple and Its Dedication,” p. 35–50, den Prophets and Kings; “The Benefits of Music,” p. 291, 292, den Messages to Young People.
E Buki di Salmonan ta konsistí di 150 salmo, ku ta agrupá den sinku buki:
E divishon di sinku buki di e Buki di Salmonan ta un tradishon hudiu primitivo ku ta kore paralelo ku e divishon di sinku buki di e Pentateuko.
E Buki di Salmonan ta proveé evidensia di algun kolekshon di Salmo ku tabata eksistí kaba: e kolekshonnan koreita (Salmonan 42−49,84,85,87,88), e kolekshon asafita (Salmonan 73−83), e Kantonan di Asenshon (Salmonan 120−134), i e Salmonan di Aleluya (Salmonan 111−118, 146−150). Salmo 72:20 ta duna testimonio na un kolekshon mas chikitu di e Salmonan di David.
Miéntras mayoria salmo ta asosiá ku e tempu di Rei David i e promé monarkia (siglo 10 P.K.), e kolekshon di Salmonan a sigui krese a lo largu di e siguiente siglonan: e monarkia dividí, e eksilio, i e periodo despues di e eksilio. Ta imaginabel ku e eskribanan hebreo bou di liderazgo di Esdras a kombiná e kolekshonnan mas chikitu eksistente di salmonan den ún buki ora nan tabata traha riba establesé e sirbishinan di e tèmpel nobo.
E echo ku eskribanan a konsolidá e Buki di Salmonan no ta kita for di nan inspirashon divino. E eskribanan, meskos ku e salmistanan, tabata sirbidónan deboto di Dios, i Dios tabata dirigí nan trabou (Esdras 7:6,10). E naturalesa divino-humano di e Salmonan ta komparabel ku e union di loke ta divino i loke ta humano den e Señor Hesus enkarná. “Pero Beibel, ku su bèrdatnan duná pa Dios, ekspresá den lenguahe di hende, ta presentá un union di loke ta divino i loke ta humano. Un union asina tabata eksistí den e naturalesa di Kristu, kende tabata Yu di Dios i Yu di hende. Pues ta bèrdat di e Beibel, manera e tabata di Kristu, ku ‘e Palabra a bira karni, i a biba meimei di nos.’”—Ellen G. White, The Great Controversy, p. 8.
Kiko ta nifiká ku e Salmonan ta orashonnan i himnonan divino-humano? Kon e
idea akí, aunke e ta difísil pa kapta, ta yuda nos mira e serkania ku Dios ke ku
Su pueblo? Kon e ta revelá, na su propio manera, kon serka di humanidat, i di
kada un di nos, Dios ta?
Den klas, papia tokante un tempu den kua bo a haña algu den e Salmonan ku a
papia direktamente na bo propio situashon. Ki konsuelo i speransa bo a haña ei?